COCHINEAL ( Χρωστική, μέρος Β΄ ) Food and Cosmetics

 

  COCHINEAL ( Χρωστική, μέρος A')

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος μιλήσαμε για την κόκκινη χρωστική του cochineal ,

την ιστορία και τις χρήσεις της στην κλωστοϋφαντουργία και στην ζωγραφική. Είχαμε

μείνει εκεί που σταματά σχεδόν η ζήτηση της βαφής, καθώς έχει ξεπεραστεί από την

τεχνολογία και τα τεχνικά χρώματα όπως η Ανιλίνη και η Αλιζαρίνη.

 

Ωστόσο....Αν και από τα μέσα του 1800 η χρήση της χρωστικής στην κλωστοϋφαντουργία

μειώθηκε με την εμφάνιση των συνθετικών βαφών, το κοχινεάλ όπως και η συγγενής

Καρμίνη ή καρμινικό οξύ, εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιούνται για να χρωματίσουν

φάρμακα, τρόφιμα χυμούς φρούτων, γιαούρτια, ζελατίνες, παγωτά, κρουασάν, καραμέλες,

κρέατα, πατέ, λουκάνικα,παστουρμά (προστίθεται στο εξωτερικό περίβλημα), σαμπουάν

και αλκοολούχα ποτά όπως το Καμπάρι και καλλυντικά (πχ κραγιόν,ρουζ) 

και το Κοχινεάλ είναι ένα από τα μόνα φυσικά κόκκινα χρώματα που εγκρίνει ο FDA

για χρήση σε τρόφιμα και καλλυντικά

 

Πολλές από τις συνθετικές βαφές αποδείχθηκαν επικίνδυνες για τον άνθρωπο, όταν

λαμβάνονται εσωτερικά μέσω τροφής ή ποτού ή όταν διαρρεύσουν στο σώμα μέσω

του δέρματος. Από την δεκαετία του 1970 οι ανησυχίες για την υγεία σχετικά με αυτά

τα συνθετικά άρχισαν να αυξάνονται, καθώς και από μελέτες σε κύτταρα και ζώα

που υποδηλώνουν ότι ορισμένες χρωστικές μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου . 

Αυτό οδήγησε την τελική απαγόρευση ορισμένων συνθετικών βαφών όπως το Red 2

και το Red 4. Μεταξύ 1967 και 2009, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ

ενέκρινε σταδιακά το εκχύλισμα κοχίνης και την καρμίνη.

Photo illustration by Jeff Quinn.

(Από την FDA έχει ανακοινωθεί ότι μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάποια

αλλεργία στις ενώσεις που παράγονται από τα Κοχίνια, αλλά σε όχι υψηλότερα επίπεδα

από άλλα αλλεργιογόνα και όσοι έχουν ευαισθησία στην ασπιρίνη, υποφέρουν από

αλλεργίες ή άσθμα καλό είναι να αποφεύγουν αυτές τις χρωστικές).

 

Επόμενο ήταν οι βαφές φυσικής προέλευσης, όπως το καρμινικό οξύ, που γνώριζαν ότι

δεν ήταν καρκινογόνο να γίνουν δημοφιλείς με αποτέλεσμα η παραγωγή του κοχινεάλ

να ενταθεί και πάλι. 

Σήμερα υπάρχουν μεγάλες φάρμες που καλλιεργούν χιλιάδες στρέμματα με τους κάκτους

Opuntia και το cochineal.

Ο μεγαλύτερος εμπορικός παραγωγός του D. coccus cochineal είναι το Περού και

 ακολουθούν το Μεξικό, η Χιλή, η Αργεντινή και τα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας.

Πολλές πτυχές της παραγωγής παραμένουν και σήμερα οι ίδιες όπως ήταν πριν από

χιλιάδες χρόνια.

Τα έντομα καλλιεργούνται, αποξηραίνονται και πωλούνται σε μεταποιητές, οι οποίοι

εκχυλίζουν το καρμινικό οξύ, το οποίο αποτελεί περίπου το 20 τοις εκατό σε ξηρό βάρος

του σώματος του κοχινιακού εντόμου.

Τεράστιοι μύλοι αλέθουν πλέον τα κοχινεάλ σε σκόνη και στην συνέχεια προστίθενται

άλατα για να απομονωθεί η καρμίνη. Το τελικό προϊόν που πωλείται από έντομα κοχίνης,

συνήθως περιέχει 50 έως 60 τοις εκατό καρμινικό οξύ.

 
Έχουν προκύψει όμως ορισμένα προβλήματα. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν θέλουν να

καταναλώνουν ζωικές ουσίες και υπάρχει η μεγάλη ζήτηση γι αυτή την φυσική χρωστική,

ώστε δύσκολα μπορούν οι καλλιεργητές να ανταποκριθούν και η τιμή της γίνεται

πλέον ασύμφορη. 

 (Η PETA, ομάδα για τα δικαιώματα των ζώων ζητά να καταργηθεί πλέον η φυσική Καρμίνη).

 Ο Αμερικανικός κολοσσός Starbucks, που χρησιμοποιούσε Καρμίνη σε καφέδες, κέικ

και smoothies, μετά από διαμαρτυρίες απάντησε ότι θα αντικαταστήσει την Καρμίνη με

λυκοπένιο (φυσικό εκχύλισμα ντομάτας). Αλλά και η Αγγλική Premier Foods, των κέικ,

Mr Kipling και σούπες Bachelor που χρησιμοποιεί σε ορισμένα προϊόντα της Καρμίνη

εξέτασε το ενδεχόμενο να στραφεί σε εναλλακτικούς τρόπους χρωματισμών.

Γι’ αυτούς τους λόγους, εδώ και χρόνια οι επιστήμονες στα Βιοχημικά εργαστήρια,

διερευνούν τη γενετική μηχανική για την παραγωγή καρμινικού οξέος, ώστε να βρεθεί

ένα προϊόν φθηνότερο και πιο γρήγορο στην παραγωγή του που εκτός από φυσικό να

είναι κατάλληλο για χορτοφάγους.

Οι ερευνητές έχουν στραφεί στη μηχανική του μεταβολισμού, τον χειρισμό των φυσικών

κυτταρικών αντιδράσεων ώστε να υπάρξει βιοσυνθετικός χειρισμός των μεταβολικών οδών

μέσα σε μικρόβια για να δώσουν το καρμινικό οξύ.το οποίο έχει μια περίπλοκη δομή.

 
Η ουσία είναι πως η προσθήκη ενός γονιδίου από το ίδιο το έντομο της κοχίνης παρείχε

ένα ένζυμο που μετέτρεψε το Κερμεσιικό οξύ σε Καρμινικό οξύ κι έτσι στα εργαστήρια

δημιουργήθηκε Καρμινικό οξύ, αλλά ακόμα δεν είναι έτοιμο να βγει σε μαζική παραγωγή

όπως είναι το φυσικό που προέρχεται από τα κοχίνια.

Οπότε την επόμενη φορά που θα βάλετε στο καρότσι του Σ.Μ. τα αγαπημένα σας τρόφιμα,

τις μαρμελάδες φράουλα ή βατόμουρο , τα λαμπερά κεράσια κονσέρβα , το αφράτο κέικ,

το γιαούρτι με φρούτα, κοιτάξτε προσεκτικά τα μικρά γράμματα στις ετικέτες. 

Το πιθανότερο είναι ότι θα ανακαλύψετε μια σημείωση για τις χρωστικές που περιέχουν :

cochineal, carmine, carminic acid, Natural Red 4 ή E120. 

 

Το Κοχινεάλ στα Καλλυντικά

 

Many lipsticks contain carmine

Οι φυσικές χρωστικές όπως και τα χρώματα που προέρχονται από τα οξείδια του σιδήρου

 έχουν ζεστούς πορτοκαλί τόνους που αγγίζουν το χρώμα της σκουριάς. Έχουμε όμως και 

τις φυσικές χρωστικές που προέρχονται από φρούτα, αλλά κι αυτές δεν μπορούν να δώσουν

 ζωντανά , λαμπερά χρώματα, όπως ένα έντονο λαμπερό κόκκινο. 

Η καρμίνη, η χρωστική που προέρχεται από το σκαθάρι Κοχινεάλ είναι αυτή που προσφέρει

 αυτή την υπέροχη παλέτα των ροζ και κόκκινων χρωμάτων που ζητούν οι καταναλωτές 

στα φυσικά προϊόντα που αγοράζουν, είτε πρόκειται για καλλυντικά, είτε για τρόφιμα.

Οι Εταιρείες καλλυντικών έχουν τέσσερεις εναλλακτικές λύσεις για να χρωματίζουν τα

 προϊόντα τους.

 

Η πρώτη είναι τα τεχνητά FD&C και Lake Dyes που είναι συνθετικές χρωστικές και

 προέρχονται από διπροϊόντα πετρελαίου όπως η λιθανθρακόπισσα. Βρίσκονται σε πολλά

 από τα καλλυντικά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Το περίεργο είναι πως αυτές οι βαφές

 βρίσκονται πολύ συχνά σε καλλυντικά προϊόντα με την ταμπέλα «φυσικό προιόν», 

παρ΄ όλο που αυτές οι χρωστικές λιθανθρακόπισσας συμπεριλαμβάνουν ποσότητες

 μολύβδου και αρσενικού. Κάθε χώρα έχει κανονισμούς σχετικά με την χρήση των βαφών

 FD&C και Lake.

Ο FDA των ΗΠΑ έχει τους αυστηρότερους ελέγχους για τις FD&C και Lake

 

 Η δεύτερη είναι τα Οξείδια σιδήρου, που προέρχονται από φυσικά μέταλλα που

 εξευγενίζονται και θεωρούνται συνθετικά και ορυκτά. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι

 προστατεύουν το δέρμα από το ορατό και το μπλε φως γι αυτό και χρησιμοποιούνται

 ιδιαίτερα στα αντηλιακά. Οι χρωστικές από τα Οξείδια του σιδήρου θεωρούνται ασφαλή

 καθώς δεν είναι τοξικά και αλλεργιογόνα, γι’ αυτό και είναι ανεκτά από άτομα με

 ευαίσθητο δέρμα. Οι αποχρώσεις αυτών των χρωστικών είναι μια ποικιλία από σκούρες

 κόκκινες, ζεστό πορτοκαλί, καφέ και σκούρες γκρι ή μαύρες. Αυτό σημαίνει ότι δεν

 μπορούν να δώσουν τα λαμπερά φωτεινά χρώματα που δίνει το Κοχινεάλ. 

Ένα μειονέκτημα με τις χρωστικές από οξείδια του σιδήρου είναι ότι η οξείδωση 

δεν σταματά και τα προιόντα καλλυντικών όσο περνά ο χρόνος αλλάζουν απόχρωση 

σε πιο σκούρους ζεστούς τόνους.

 Η επόμενη είναι οι χρωστικές που παίρνουμε από τα φρούτα. Εδώ μιλάμε για 100%

 φυσικές βαφές χωρίς τεχνητές βαφές ή μέταλλα. Οπωσδήποτε και εδώ δεν έχουμε έντονες

 χρωστικές καθώς υπάρχει η οξείδωση που συμβαίνει σε οποιοδήποτε φρούτο ή λαχανικό

 εκτεθεί στις καιρικές συνθήκες και όσο περισσότερο ανεβαίνει η θερμοκρασία τόσο

 επιταχύνεται η οξείδωση, γι’ αυτό υπάρχει μια σχετική δυσπιστία όταν οι διάφορες μάρκες

 φυσικών καλλυντικών λανσάρουν προϊόντα με πλούσια λαμπερά έντονα χρώματα

 ισχυριζόμενες ότι περιέχουν «100% καθαρές χρωστικές ουσίες φρούτων».

Τα περισσότερα από τα φρούτα και λαχανικά που χρησιμοποιούνται, όπως τα παντζάρια 

και οι μοβ πατάτες , παράγουν σκούρα κόκκινα χρώματα που λειτουργούν με το νερό ως

 βάση. Όμως το γεγονός είναι ότι τα καλλυντικά για το πρόσωπο και τα χείλη έχουν 

ως βάση το λάδι, οπότε το 100% καθαρή χρωστική φρούτων εξαλείφεται ως επιλογή.

(οι ισχυρισμοί για καθαρές φυσικές χρωστικές ουσίες φρούτων, μπορούν να επαληθευθούν

 μόνο αν γίνει δοκιμή από ανεξάρτητα εργαστήρια ώστε να αποδειχθεί ότι οι εταιρείες

 καλλυντικών δεν χρησιμοποιούν πρόσθετες χρωστικές που δεν αναφέρονται στα συστατικά

 που αναγράφουν στα προϊόντα τους).

 

Η τέταρτη λύση είναι ο χρωματισμός με την Καρμίνη που για χρόνια χρησιμοποιείται 

σε φυσικές ή ακόμα και σε παραδοσιακές σειρές καλλυντικών που προσθέτουν

 πετροχημικά συνθετικά στα προϊόντα τους.

Η πρόκληση για τις εταιρείες είναι να προσφέρουν έντονα, ζωηρά, λαμπερά χρώματα 

στους πελάτες τους και η Καρμίνη το προσφέρει αυτό, στα κραγιόν, στα ρουζ, 

στα λιπ γκλος και φυσικά όλα αυτά να είναι μέσα στο πλαίσιο «φυσικά καλλυντικά».

 

Γνωρίζουμε ότι το δέρμα με την επαφή παντός είδους  καλλυντικά απορροφά τις ουσίες 

που αυτά περιέχουν και εδώ ακόμα γνωρίζουμε ότι η καρμίνη, που είχε εγκριθεί από τον

FDA από το 1977, είναι πολύ σπάνιο να προκαλέσει μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση.

Ελάχιστες φορές έχουν αναφερθεί σοβαρές αντιδράσεις στην χρωστική της καρμίνης, όπως

αναφυλαξία ή πρήξιμο του λαιμού που θα έφερνε στα επείγοντα κάποιον που κατανάλωσε

δια μέσου της τροφής ή άγγιξε με το δέρμα του την χρωστική και ο FDA πλέον απαιτεί 

από τις εταιρείες καλλυντικών να συμπεριλαμβάνονται εμφανώς στην ετικέτα τους, 

νέες επισημάνσεις σε προϊόντα που περιέχουν το κοχινεάλ, ώστε να γνωρίζουν οι

 αλλεργικοί καταναλωτές πως να αποφεύγουν την επαφή με αυτά τα προϊόντα.

Τι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι διάφορες εταιρείες καλλυντικών σε

 αντικατάσταση της χρωστικής της καρμίνης;

Οι βίγκαν επώνυμες μάρκες ομορφιάς που έχουν αποκλείσει τις συνθετικές ουσίες από 

τα προιόντα τους, επιλέγουν τις φυσικές χρωστικές οξειδίου του σιδήρου και πούδρα

μαρμαρυγίας (mica) που περιέχει ίχνη μετάλλων (λιγότερο από 20 ppm μολύβδου 

και 3 ppm αρσενικό), για να πετύχουν κόκκινες, μοβ και ροζ αποχρώσεις όμως …

Τίποτα δεν μπορεί να δώσει την λαμπρότητα ενός κόκκινου από κοχινεάλ που κρύβει 

μέσα του τον μπλε ψυχρό τόνο που δίνει αυτό το άψογο αποτέλεσμα του καθαρού

 χρώματος.

 

Ετικέτες  Κοχινεάλ σε διάφορα προϊόντα 

Carmine

Carmine (Coccus Cactil)

Carmine 5297

Carmine Ultra-Fine

Carminic Acid

Carminic Acid Lake

Cochineal

Cochineal Extract

Natural Red 4

B Rose Liquid

Natural Dyes

Natural Pigments

Crimson Lake

Natural Red 4

C.I. 75470

E120

φωτογραφίες από διαδίκτυο

https://www.bbc.com/news/business-43786055

https://www.heartspm.com/bugs-in-your-food-cochineal-a-k-a-carmine.php

https://bioconcolors.com/natural-colors/

https://www.afterglowcosmetics.com/what-is-carmine-color-in-cosmetics/

https://www.100percentpure.com/blogs/feed/100-pure-legacy-story-fruit-pigmented-makeup

Μερική βιβλιογραφία

Okafor, Sunday N.; Obonga, Wilfred; Ezeokonkwo, Mercy A.; Nurudeen, Jamiu; Orovwigho, Ufoma; Ahiabuike, Joshua (2016). "Assessment of the Health implications of Synthetic and Natural Food Colourants – A Critical Review". UK Journal of Pharmaceutical and Biosciences. 4 (4): 1–11. Archived from the original on 14 September 2022. Retrieved 30 March 2022.

 "Natural Doesn't Necessarily Mean Safer, or Better". NCCIH (in Spanish). Archived from the original on 28 March 2022. Retrieved 30 March 2022.

 Silva, Maria Manuela; Reboredo, Fernando Henrique; Lidon, Fernando Cebola (January 2022). "Food Colour Additives: A Synoptical Overview on Their Chemical Properties, Applications in Food Products, and Health Side Effects". Foods. 11 (3): 379. doi:10.3390/foods11030379. ISSN 2304-8158. PMC

 8834239. PMID 35159529.

https://blogs.getty.edu/iris/the-bug-that-had-the-world-seeing-red/